У 179* годзе вяртаўся я ў Ліфляндыю з вясёлай думкаю абняць маю бабулю маці пасля чатырохгадовай разлукі. Чым больш набліжаўся я да нашай мызе, тым мацней хвалявала мяне нецярпенне. Я паганяў паштар, стрыманага майго единоземца, і душэўна шкадаваў пра рускіх Фурман і аб заліхвацкай рускай яздзе. Да множаньню прыкрасці, брычка мая зламалася. Я прымушаны быў спыніцца. На шчасце, станцыя была недалёка.
Я пайшоў пешшу ў вёску, каб выслаць людзей да беднай маёй брычцы. Гэта было ў канцы лета. Сонца садзілася. З аднаго боку дарогі распасціраліся разараныя палі, з другога - лугі, парослыя дробным хмызняком. Здалёк чуваць была сумная песня малады эстонкі. Раптам у агульнай цішыні пачуўся выразна гарматны стрэл ... і замер без адклікання. Я здзівіўся. У суседстве не знаходзілася ні адной крэпасці; якім жа чынам гарматны стрэл мог быць пачуты ў гэтай мірнай баку? Я вырашыў, што, верагодна, дзе-небудзь паблізу знаходзіўся лагер, і ўяўленне перанесла мяне на хвіліну да заняткаў ваеннага жыцця, мною толькі што пакінутай.
Падыходзячы да вёскі, я пабачыў у баку панскі домік. На балконе сядзелі дзве дамы. Праходзячы міма іх, я пакланіўся - і адправіўся на паштовы двор.
Ледзь паспеў я справіцца з гультаяватымі кавалямі, як зьявіўся да мяне дзядок, адстаўны рускі салдат, і ад імя пані паклікаў мяне откушать чаю. Я пагадзіўся ахвотна і адправіўся на панскі двор.
Дарагі даведаўся я ад салдата, што старую паню клічуць Каралінай Іванаўнай, што яна ўдава, што дачка яе Кацярына Іванаўна ўжо ў нявестах, што абедзве такія добрыя, і інш ...
У 179* годзе мне было роўна 23 года, і думка пра маладую пані была дастатковая, каб распачаць ўва мне жывое цікаўнасць.
Бабулька прыняла мяне ласкава і ветліва. Даведаўшыся маё прозвішча, Караліна Іванаўна палічылі са мною уласцівасцю; і я пазнаў у ёй ўдаву фон В., далёкага нам сваяка, бравыя генералы, забітага ў 1772 годзе.
Тым часам як я па-відаць з увагай услухоўваўся ў генеалагічныя даследаванні добрай Караліны Іванаўны, я крадком пазіраў на яе мілую дачка, якая налівала гарбату і мазала свежае бурштынавае алей на лустачкі хатняга хлеба. 18-ть гадоў, круглае румяны твар, цёмныя, вузенькія бровы, свежы роцік і блакітныя вочы цалкам апраўдвалі мае чаканні. Мы хутка пазнаёміліся, і на трэцяй кубку гарбаты ўжо абыходзіўся я з ім, як з стрыечнай сястрой. Між тым брычку маю прывезлі; Іван прыйшоў мне далажыць, што яна не перш гатовая будзе, як на другі дзень раніцай. Гэтая вестка мяне зусім не засмуціла, і па запрашэнні Караліны Іванаўны я застаўся начаваць.
